Xu hướng chuyển dịch từ “đại học khuôn viên vật lý” sang “đại học trên mây”

Xu hướng dịch chuyển từ mô hình “ưu tiên khuôn viên” (campus-first) sang “ưu tiên số” (digital-first) không đồng nghĩa với việc cần phải loại bỏ hoàn toàn khuôn viên đại học. Thay vào đó, đây là quá trình tái cân bằng danh mục tài sản: giảm phụ thuộc vào việc xây dựng mới cơ sở vật chất, đồng thời tăng cường đầu tư vào hạ tầng số, dữ liệu và công nghệ giáo dục. Chỉ khi làm hoàn chỉnh từng bước, việc trở thành “đại học trên mây” 100% mới thực sự khả thi. Và đây là kế hoạch lâu dài, nặng nề nhưng nó là một kế hoạch bắt buộc nếu một cơ sở giáo dục đại học muốn thật sự tồn tại và phát triển trong bối cảnh mới.

Kinh nghiệm từ Anh, Mỹ, Ấn Độ, Trung Quốc và Úc cho thấy, một chiến lược chuyển đổi thành công cần gắn liền với:

• Đảm bảo chất lượng và khung pháp lý (ví dụ RSI tại Mỹ, ESG tại Châu Âu, HESF tại Úc, UGC tại Ấn Độ).
• Quản trị dữ liệu và bảo mật (FERPA, GDPR/eIDAS, ADA/508/WCAG).
• Cân đối tài chính thông qua mô hình asset-light: đóng băng mở rộng diện tích, chuyển CAPEX sang OPEX số.
• Tận dụng tự động hóa có giám sát (automation-assisted, human-overseen), thay vì “đại học tự động hoàn toàn” vốn nhiều rủi ro về cơ chế giám sát thay bằng “Tự động hoàn toàn về kỹ thuật học tập” nhưng vẫn có sự giám sát trong khâu đánh giá bao gồm IQA (đánh giá nội bộ) và EQA (đánh giá bên ngoài)

Trong bối cảnh này, những nền tảng tiên phong như eUniversity.ch minh chứng rằng mô hình đại học số có thể vận hành trên quy mô toàn cầu với sự hỗ trợ của trí tuệ nhân tạo, học liệu số, và cơ chế quản trị minh bạch. Đây chính là “đại học trên mây” nhưng được bảo đảm bằng các chuẩn chất lượng quốc tế và cơ chế giám sát học thuật chặt chẽ.

Do đó, con đường bền vững cho giáo dục đại học trong kỷ nguyên số là sự kết hợp giữa:

• Demand – lựa chọn đúng nhu cầu kỹ năng,
• Delivery – chuẩn hóa phương thức cung ứng số,
• Data – khai thác dữ liệu và phân tích học tập,
• Dollars – tái cấu trúc chi phí, giảm đầu tư vật lý, tăng đầu tư công nghệ.

Nếu được triển khai một cách hệ thống và gắn kết với khung pháp lý, mô hình asset-light/digital-first sẽ giúp các trường đại học vừa mở rộng quy mô toàn cầu, vừa duy trì chất lượng và tính bền vững tài chính trong dài hạn.