01. 09

Hành trình tìm chương trình phù hợp giữa các mô hình đào tạo

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, học viên tại các quốc gia đang phát triển ngày càng có nhiều lựa chọn học tập: (1) du học trực tiếp tại hệ thống giáo dục đã phát triển, (2) học trong nước tại các cơ sở đang nâng cấp chất lượng, hoặc (3) tham gia các chương trình liên kết quốc tế. Mỗi lựa chọn đều mang lại cơ hội nhưng cũng đi kèm thách thức. Việc chọn con đường nào không chỉ quyết định trải nghiệm học tập mà còn ảnh hưởng lâu dài đến sự nghiệp. Theo Altbach & Knight (2007), bản chất của quốc tế hóa giáo dục là giúp người học tiếp cận chuẩn mực tri thức toàn cầu, nhưng trong thực tế, hiệu quả này phụ thuộc rất nhiều vào bối cảnh và hình thức triển khai.

Hiện có 3 mô hình đào tạo dành cho học viên ở giai đoạn chọn chương trình (1) Học trong nước; (2) Học chương trình Liên kết quốc tế và (3) Học trực tiếp với chương trình quốc tế.

Học trực tiếp với chương trình quốc tế

Học trực tiếp, tức là du học toàn phần hoặc trực tuyến trực tiếp (không liên kết, không qua trung gian, không uỷ quyền), thường được xem là “con đường nguyên bản” để tiếp cận chuẩn mực quốc tế.

  • Điểm mạnh: người học được học trong môi trường gốc, với giảng viên quốc tế, phòng thí nghiệm hiện đại và mạng lưới toàn cầu (Knight, 2016). Đây là cơ hội để mở rộng vốn xã hội, nâng cao kỹ năng toàn cầu.
  • Thách thức: chi phí học tập và sinh hoạt rất cao vượt khả năng của phần lớn gia đình tại các quốc gia đang phát triển (Tilak, 2011). Bên cạnh đó, rào cản ngôn ngữ và văn hóa có thể khiến sinh viên gặp khó khăn trong học tập. Một rủi ro khác là “chảy máu chất xám”: nhiều sinh viên giỏi không quay lại quê hương sau khi tốt nghiệp (Docquier & Rapoport, 2012).
  • Khi nào nên chọn: mô hình này phù hợp cho những học viên có năng lực ngoại ngữ, điều kiện tài chính và mong muốn trải nghiệm toàn cầu toàn diện.
  • Định hướng nghề nghiệp: Dành cho những ứng viên thực sự có mong muốn làm việc trong môi trường quốc tế không chỉ trong nước, đồng thời có định hướng trở thành công dân toàn cầu, dự phòng cho chuyển dịch lao động quốc tế.

Học trực tiếp chi phí rất đắt đỏ, và tiêu chuẩn học thuật rất cao khiến nhiều học viên sẽ nản lòng.

Học trong nước

Học trong nước ngày nay không còn đồng nghĩa với “kém chất lượng”. Nhiều cơ sở đã đạt kiểm định quốc tế (OECD, 2019; UNESCO, 2022).

  • Điểm mạnh: chi phí thấp hơn nhiều so với du học, thuận lợi về ngôn ngữ và văn hóa, và kiến thức thường gắn liền với thực tiễn địa phương. Điều này đặc biệt quan trọng trong việc ứng dụng tri thức vào phát triển kinh tế – xã hội trong nước (Altbach, 2015).
  • Thách thức: uy tín quốc tế chưa đồng đều giữa các trường, và cơ hội tiếp xúc với môi trường đa văn hóa còn hạn chế. Ngoài ra, tâm lý “trọng ngoại” trong tuyển dụng ở nhiều xã hội vẫn là rào cản khiến bằng cấp nội địa chưa được đánh giá cao như bằng nước ngoài (Knight, 2013).
  • Khi nào nên chọn: mô hình này thích hợp cho học viên muốn học tập ổn định, chi phí hợp lý, và có định hướng gắn bó với thị trường lao động trong nước.
  • Định hướng nghề nghiệp: Làm việc trong nước, đặc biệt mong muốn làm việc ở môi trường công lập.

Học liên kết quốc tế

Liên kết quốc tế thường được giới thiệu như một lựa chọn “kết hợp hai trong một”: học tập ngay tại quốc gia sở tại nhưng vẫn nhận bằng cấp quốc tế.

  • Điểm mạnh: So với du học trực tiếp, mô hình này giúp tiết kiệm đáng kể chi phí. Người học có thể nhận bằng kép hoặc bằng nước ngoài và được tiếp cận một phần chương trình quốc tế (Wilkins & Huisman, 2012).
  • Thách thức: Nguy cơ lớn nhất nằm ở việc chương trình không thật sự mang tính quốc tế. Trong nhiều trường hợp, học viên học với giảng viên nội địa, sử dụng giáo trình dịch, còn yếu tố quốc tế chỉ thể hiện ở văn bằng. Khi đó, liên kết dễ trở thành hình thức “tri thức nội địa + bằng cấp nước ngoài”, đi ngược lại mục tiêu ban đầu của quốc tế hóa giáo dục (Knight & De Wit, 2018). Một số văn bằng liên kết không được công nhận rộng rãi, tạo rủi ro cho người học khi xin việc hoặc tiếp tục học tập trong môi trường quốc tế (Hou, Morse & Wang, 2017). Bên cạnh đó, tại một số quốc gia, khu vực công lập và các ngành đặc thù không cởi mở với chương trình liên kết, thậm chí từ chối hình thức “nửa vời”.
  • Khi nào nên chọn: Người học nên lựa chọn mô hình này khi muốn tiết kiệm chi phí so với học trực tiếp và đã xác minh rằng chương trình liên kết có kiểm định rõ ràng, giảng viên quốc tế tham gia giảng dạy thực chất, và bằng cấp được công nhận bởi cả cơ quan trong nước lẫn quốc tế.
  • Lưu ý thận trọng: Tránh các chương trình liên kết “chui” – tức là có yếu tố uỷ quyền đào tạo cho bên thứ ba nhưng không được đăng ký và công nhận chính thức bởi cơ quan chức năng.
  • Định hướng nghề nghiệp: Phù hợp với học viên muốn làm việc trong nước nhưng kỳ vọng có thêm lợi thế cạnh tranh khi ứng tuyển vào doanh nghiệp nước ngoài tại địa phương.

Liên kết đào tạo là mô hình mà cả hai bên cùng phối hợp đào tạo để triển khai một chương trình mà không hình thành pháp nhân mới. 

SIMI Swiss triển khai mô hình đào tạo trực tiếp (SIMI Swiss Direct™), không liên kết, không uỷ quyền, không qua trung gian.

Cuối cùng, hành trình chọn con đường học tập chính là hành trình bạn chọn tương lai của chính mình. Nếu bạn khao khát trải nghiệm quốc tế toàn diện, có đủ điều kiện tài chính và khả năng hội nhập, thì du học trực tiếp hoặc trực tuyến trực tiếp sẽ mở ra cánh cửa nguyên bản đến tri thức toàn cầu (Knight, 2016). Nếu bạn ưu tiên chi phí hợp lý và mong muốn gắn kết chặt chẽ với thị trường lao động địa phương, thì học trong nước là lựa chọn bền vững, nhất là khi nhiều cơ sở giáo dục đã đạt được những bước tiến vượt bậc trong kiểm định và chất lượng đào tạo (OECD, 2019; UNESCO, 2022).

Trong khi đó, học liên kết quốc tế có thể trở thành giải pháp trung gian, đem lại bằng cấp quốc tế ngay tại quê hương. Tuy nhiên, sự lựa chọn này đòi hỏi sự tỉnh táo và cẩn trọng, bởi lẽ không ít trường hợp, yếu tố quốc tế chỉ dừng lại ở tấm bằng, còn tri thức vẫn bó hẹp trong khuôn khổ nội địa (Knight & De Wit, 2018; Hou, Morse & Wang, 2017).

Điểm cốt lõi của mọi quyết định là: giáo dục không chỉ là tấm bằng, mà là tri thức và trải nghiệm giúp bạn trưởng thành, giúp bạn hòa nhập vào thế giới và cống hiến cho cộng đồng. Nếu một chương trình liên kết không mang lại tri thức mới và trải nghiệm quốc tế thực sự, thì nó đã đánh mất mục tiêu cao cả nhất của quốc tế hóa giáo dục – đó là kết nối con người, văn hóa và tri thức toàn cầu (Altbach & Knight, 2007).

Tài liệu tham khảo
Nguồn: SIMI Swiss